| گرجستان
საქართველო
|
|
|
|
شعار:
ძალა ერთობაშია
نیرو در همبستگی است
|
|
|
پایتخت
(و بزرگترین شهر) |
تفلیس
 ۴۱°۴۳′ شمالی ۴۴°۴۷′ شرقی |
| اقلیتها;(۲۰۰۲) |
۸۳٫۸٪ گرجی
۶٫۵٪ آذری
۵٫۷٪ ارمنی
۱٫۵٪ روس
۲٫۵٪ دیگر |
| دولت |
جمهوری نیمه‌ریاستی متمرکز |
| - |
رئیس‌جمهور |
سالومه زورابیشویلی |
| - |
نخست‌وزیر |
ماموکا باختادزه |
| - |
رئیس پارلمان |
ایراکلی کوباخیدزه |
| قوه مقننه |
پارلمان |
| مساحت |
| - |
مجموع |
۶۹٬۹۰۰ کیلومترمربع
۲۶٬۹۱۱ مایل مربع |
| جمعیت |
| - |
تخمین۲۰۱۸ |
۳٬۷۲۹٬۰۰۰ |
| - |
تراکم |
۶۵٫۴/کیلومترمربع
۱۶۹٫۳/مایل‌مربع |
| تولید ناخالص داخلی (PPP) |
۲۰۱۲ تخمین |
| - |
مجموع |
۲۶٫۳۴۸ بیلیون دلار |
| شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۲) |
۰٫۷۴۵ |
| واحد پول |
لاری (ლ) (GEL) |
| منطقه زمانی |
GET (ساعت جهانی+۴) |
| جهت رانندگی |
راست |
| ISO 3166 code |
GE |
| دامنه اینترنت |
.ge |
| پیش‌شماره تلفن |
+۹۹۵ |
گرجستان
(به گرجی: საქართველო، ساکارْتْوِلُ) کشوری است در منطقهٔ قفقاز (اوراسیا). این کشور که در سرحد آسیای غربی و اروپای شرقیقرار دارد، از غرب با دریای سیاه، از شمال با روسیه، از جنوب با ترکیه و ارمنستان و از جنوب شرق با جمهوری آذربایجان هم‌مرز است. پایتخت وبزرگترین شهر آن تفلیس است. مساحت گرجستان ۶۹٬۷۰۰ مترکیلومربع و جمعیت آن در سال ۲۰۱۶ در حدود ۳٫۷۲ میلیون نفر بوده‌است. گرجستان یک جمهوری متمرکز، نیمه‌ریاستی است و حکومت آن از طریق دموکراسی نیابتی انتخاب می‌شود.
گرجستان یکی از کشورهایی است که در هر دو قارهٔ اروپا و آسیا قرار دارد و یکی از اهداف مقامات سیاسی گرجستان، عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو است. گرجستان در حال حاضر عضو ناظر در اتحادیه اروپا و ناتو می‌باشد. روسیه با این رویکرد مخالف است و اعلام کرده عضویت گرجستان در ناتو و ایجاد پایگاه نظامی ناتو در گرجستان را بر نمی تابد.
مردم بومی گرجستان، مسیحی ارتدکس و پیرو کلیسای ارتدکس گرجی هستند. گرجی‌ها به زبان کارتولی (گرجی) سخن می‌گویند که زبان رسمی کشور گرجستان است و با الفبای کارتولی (گرجی) نوشته می‌شود. الفبای کارتولی یکی از چهارده الفبای موجود در جهان می‌باشد.
دیرینگی زندگی انسان در گرجستان به ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ (یک میلیون و هشتصد هزار) سال پیش می‌رسد که گروهی از انسان‌های نخستین موسوم به انسان گرجی در آن می‌زیسته‌اند. گرجستان در زمان باستان با نام ایبریا شناخته می‌شده‌است و امروزه در اکثر زبان‌ها با اشکال گوناگون واژهٔ یونانی "گِئُرْگیا" (Georgia به معنای کشاورزی) شناخته می‌شود.
از زمان بنیان پادشاهی گرجستان باستان یا همان ایبریا توسط پارناواز یکم در سدهٔ چهارم پیش از میلاد، تا زمان حمله مغول به گرجستان در سدهٔ ۱۳ میلادی، دورهٔ صلح و آرامش در تاریخ گرجستان است و از حمله مغول به بعد، گرجستان تاریخی پر فراز و نشیب را با ایستادگی در برابر حملات ایرانیان، عثمانی‌ها و روس‌ها گذرانده که واپسین مورد آن حملهٔ روسیه به گرجستان در سال ۲۰۰۸ میلادی است.
تاریخ
جمجمه ۲ میلیون ساله انسان گرجی
انسان‌های اولیه را می‌توان در قفقاز جنوبی، به ویژه در گرجستان، خیلی پیش از دوره پارینه سنگی ردیابی کرد. جمجمه‌ای از انسان اروپایی نژاد که یک میلیون و هشتصد هزار (۱٫۸۰۰٫۰۰۰) سال پیش زندگی می‌کرده، در حفاری‌های اخیر در ناحیه دمانیسی به دست آمده‌است.
اواخر عصر مفرغ و اوایل عصر آهن، سراسر گرجستان پیشرفت وسیعی را در حوزه اقتصادی شاهد بوده که همراه با سطح بالایی از صنایع دستی، گسترش روابط تجاری و توأم با افزایش نابرابری‌های اجتماعی بوده است. در اواخر نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد حضرت عیسی (ع)، شرایط لازم برای ظهور یک جامعه طبقاتی ایجاد شده بود.
از هزاره دوم پیش از میلاد مسیح، هم‌زمان با قدرت گرفتن آشوری‌ها، اقوام گله دار و دامپرور از سرزمین بین‌النهرین در گرجستان سکنی گزیدند؛ که بعدها امپراتوری اورارتو را تشکیل دادند. قابل ذکر است که قبایل گرجی یگانگی خود را هم‌زمان با پایان عصر مفرغ، آغاز کردند. در پایان هزاره دوم و آغاز هزاره اول پیش از میلاد، در نواحی جنوب شرقی گرجستان باستان، دو اتحادیه اصلی از قبایل ظهور کردند: دیائوخی و کولخیس که هر دو آنها تا قرن هشتم پیش از میلاد دوام داشتند.
در میانه قرن هشتم پیش از میلاد، دیائوخی در نتیجه قدرت گرفتن اورارتو فروپاشید. غلبه کول‌ها (کولخیس) و مخالفت آنها با تائوها (دیائوخی) نیز در این امر سهیم بود. قسمتی از سرزمین دیائوخی به کول‌ها واگذار شد. مدتی بعد کشمکش بین کول‌ها و اورارتو آغاز شد و کول‌ها شکست خوردند.
قلمرو اورارتو در زمان خود وسیع‌ترین امپراتوری به‌شمار می‌رفت. در قرن هفتم پیش از میلاد، هم‌زمان با آغاز دوره ضعف اورارتو، آریایی‌ها پادشاهی ماد را تأسیس کردند. با قدرت گرفتن ماد و شکست خوردن اورارتو، مادها حوالی ارمنستان امروزی ساکن شدند که نتیجه ترکیب این دو قوم (گرجی و آریایی) قوم ارمنی بود. در اوسط قرن ششم پیش از میلاد مسیح، هخامنشیان جایگزین مادها در حکومت بر جنوب گرجستان باستان شدند.
قرن‌های ششم تا چهارم پیش از میلاد، دوره استحکام قبایل کارتولی، عمدتاً ساکنان گرجستان شرقی شد. کشمکش بین کنفدراسیون‌های مختلف گرجی در نهایت منتج به تشکیل پادشاهی «ایبریا» به پایتختی «متسختا» شد.
نقشه مناطق تحت حکومت مغول از سال ۱۲۵۹ میلادی (گرجستان جزو این مناطق نیست)
نقطهٔ اوج تسلط ایران بر گرجستان، دوران صفویه بوده که مهمترین رویدادهای آن عبارتند از:
- ۲۳ بار حملهٔ ارتش امپراتوری صفویان به گرجستان
- قتل‌عام بسیاری از گرجی‌ها
- اسارت و تبعید ۳۰۰۰۰۰ (سیصد هزار) تَن از بازماندگان گرجی‌های کشته شده به قزوین، گیلان، مازندران، گلستان، اصفهان و فارس
- برقراری متناوب حکومت صفویان بر شرق و حکومت عثمانی‌ها بر غرب گرجستان
پس از صفویان، نادر شاه افشار به گرجستان حمله کرده و ۳۰٬۰۰۰ (سی هزار) گرجی را به خراسان تبعید کرد. آغامحمدخان قاجار نیز پس از حمله به تفلیس، با قتل‌عام مردم آن شهر، یکی از خونبارترین وقایع تاریخ گرجستان را رقم زد و ۱۵٬۰۰۰ گرجی را نیز به ایران کوچاند.
تفلیس
گرجستان پس از استقلال، درگیر چند مسئله قومی بسیار حاد گشت و خواسته‌های جدایی‌طلبانه موجب بروز دو منازعه جدی داخلی گردید. مناظره آبخازیا و اوستیای جنوبی و مساله‌آفرینی آجاریا، عملاً دولت گرجستان را در آستانه فروپاشی و تجزیه قرارداد و برای مدتی این کشور را در زمره کشورهای ناکام مطرح کرد. در دوره پس از استقلال این جمهوری، هنوز دو منطقه آبخازیا و اوستیای جنوبی از خواسته‌های تجزیه‌طلبانه دست برنداشته و عملاً دولت گرجستان نتوانسته‌است بر این دو منطقه اعمال کنترل نماید.
با امضای عهدنامه گرجیوسک در سال ۱۷۸۳، گرجستان تحت‌الحمایهٔ روسیه شد و حدود بیست سال بعد یعنی در سال ۱۸۰۱ میلادی، روسیه، گرجستان را به عنوان یکی از فرمانداری‌های خود اعلام نمود و رژیم تزاری در گرجستان برقرار شد. گرجستان پس از انقلاب اکتبر روسیه در سال ۱۹۱۸ اعلام استقلال کرد، اما ارتش سرخ شوروی در سال ۱۹۲۱ میلادی (۱۳۰۰ شمسی) به گرجستان حمله کرده و به مدت ۷۰ سال، گرجستان یکی از جمهوری‌های شوروی بود تا اینکه در سال ۱۹۹۱ میلادی (۱۳۷۰ شمسی)، به استقلال رسمی رسید.
موقعیت
تفلیس
دریای سیاه
ارمنستان
جمهوری‌آذربایجان
روسیه
ترکیه
گرجستان بین ۴۱ درجه و ۷ دقیقه تا ۴۳ درجه و ۳۵ دقیقه عرض شمالی، و ۴۰ درجه و ۴ دقیقه تا ۴۶ درجه و ۴۲ دقیقه طول شرقی واقع شده‌است.
این کشور به صورت طولی در امتداد مدارات کشیده شده و طول آن حدود ۳۷۰ کیلومتر، حداکثر عرض آن ۲۰۰ کیلومتر و طول قطر بزرگ آن ۶۱۳ کیلومتر است. مساحت گرجستان ۶۹٬۹۰۰ کیلومتر مربع و اندکی بزرگتر از سریلانکا و کوچکتر از سیرالئون است. این کشور بزرگتر از کشورهای اروپای مرکزی و آسیا شرقی مانند هلند و بلژیک و نروژ و اتریش و دانمارک و کره‌جنوبی و ارمنستان و کرواسی و اسلونی و استونی و لتونی و لیتوانی می‌باشد. طول مرزهای گرجستان جمعاً ۱۹۶۹٫۸ کیلومتر است. این کشور از شمال با فدراسیون روسیه هم‌مرز می‌باشد، سراسر این خطوط مرزی، منطبق بر آب فشان رشته کوه‌های قفقاز کبیر است و ۸۰۷٫۶ کیلومتر مرز مشترک را در بر می‌گیرد. این مرز از نظر استراتژی نظامی اهمیت بسیاری دارد. در حقیقت این مرز سرحدات طبیعی روسیه را در جنوب تشکیل می‌دهد، در جنوب آن گرجستان و در شمال آن جمهوری‌های خودمختار داغستان، چچن، اینگوش، اوستیای شمالی، کاباردینو-بالکاریا، کاراچای-چرکسیا، همچنین سرزمین کراسنودار را شامل می‌شود. مهمترین راه‌های ارتباطی قفقاز مرکزی و غربی که روسیه را با گرجستان، ارمنستان و ایران پیوند می‌دهد، از این مرز می‌گذرد. محافظت و نگهبانی از این مرز برای روسیه جنبه حیاتی دارد، همان‌طور که در دوره شوروی پیشین و روسیه تزاری نیز دارای اهمیت بسیار بود و جنگ‌های بسیاری برای دستیابی به این سرحدات به وقوع پیوسته‌است.
گرجستان در شرق با جمهوری آذربایجان هم‌مرز است که طول آن ۳۷۴٫۴ کیلومتر می‌باشد. دو راه عمدهٔ ارتباطی گرجستان با شرق، دریای خزر و ایران از این نقطه می‌گذرد (جاده زمینی و راه‌آهن) علاوه بر آن، لولهٔ انتقال نفت باکو-سوپسا نیز از این مرز می‌گذرد. در جنوب، گرجستان به ترتیب از شرق به غرب با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه هم‌مرز است. طول خط مرزی بین گرجستان و ارمنستان ۲۱۶٫۷ کیلومتر و با ترکیه ۲۵۶٫۱ کیلومتر است. در غرب، مرز گرجستان به دریای سیاه می‌رسد که طول مرز ساحلی آن ۳۱۵ کیلومتر است.
جمهوری خودمختار آجاریا با مساحت ۳ هزار کیلومتر مربع در بخش جنوبی ساحل دریای سیاه در ترکیب کشور قرار دارد. استان خودمختار اوستیای جنوبی یا سامچابلو نیز با مساحت ۳٫۹ هزار کیلومتر در دامنه‌های جنوبی قفقاز بزرگ در ترکیب جمهوری گرجستان قرار دارد. گرجستان با ۶۹٬۹۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت، دومین جمهوری قفقاز جنوبی از نظر مساحت و جمعیت (پس از جمهوری آذربایجان) به‌شمار می‌رود.
درازای سواحل گرجستان در دریای سیاه ۳۵۰ کیلومتر است که میان دهانهٔ رود دماغهٔ «گونیو» کشیده شده‌است. همچنین شهر سوچی و استان چچن در روسیه و استان لوری در ارمنستان و دو استان ارتوین و اردهان در ترکیه و استان زاکاتالا در جمهوری آذربایجان تا ۳۰ سال گذشته جزو مناطق گرجستان بوده اما روسیه این مناطق را به زور از گرجستان جدا و تجزیه کرده و هم‌اکنون هم قصد تجزیه بیشتر گرجستان را در نظر دارد.
تقسیمات کشوری و اداری
کشور گرجستان به ۸ استان، یک منطقه خود مختار (اوستیای جنوبی به مرکزیت تسخینوالی) و ۲ جمهوری خودمختار به نام‌های آجاریا به مرکزیت باتومی و آبخازیا به مرکزیت سوخومی تقسیم می‌گردد. آجاریا و آبخازیا زیر نظر و تحت حاکمیت دولت مرکزی گرجستان به فعالیت می‌پردازند و فرمانداران این مناطق از طرف دولت مرکزی انتصاب و هدایت می‌شوند. اوستای جنوبی نام رسمی این استان نمی‌باشد و روسیه به این منطقه اوستای جنوبی می‌گوید نام اصلی و باستانی این منطقه استان سامچابلو می‌باشد.
پایتخت گرجستان، تفلیس (به گرجی: თბილისი، تلفظ: تبیلیسی) و شهرهای مهم آن کوتائیسی، باتومی، روستاوی، زوگدیدی، گوری و پوتی می‌باشند.
آب و هوا
سرزمین گرجستان از دید اقلیمی منحصر به فرد است، یعنی هر چهار فصل سال دیده می‌شود به‌طوری‌که در زمانی که در کناره‌های دریای سیاه، هوای تابستانی در میان نخل‌ها حکم فرماست، در تپه ماهورهای پایکوهی، رویش علف‌های تازه و گل‌های بهاری و همچنین در کوهستان، مه غلیظ و یا ریزش برف و باران همراه است.
اما کوه‌های قفقاز بزرگ همچون قازبگی و دیگر کوه‌ها همواره در بیشتر ایام سال از برف ضخیم پوشیده شده‌اند. در مجموع آب و هوای گرجستان تابعی است از موقعیت جغرافیایی این سرزمین. توده‌های هوای اشباع شده از بخارات آب دریای سیاه از سمت غرب وارد دالان قفقاز و در گرجستان غربی باعث بارندگی متناوب می‌شود و با از دست دادن نسبتی رطوبت از رشته کوه‌های سورامی، مسختی و ارسیانی وارد گرجستان شرقی می‌شود. شاید به همین دلیل است که گرجستان شرقی بارندگی کمتری را دریافت می‌کند و آب و هوای آن خشک‌تر است.
ناهمواری‌ها
کشور گرجستان عمدتاً کوهستانی است. بیش از ۸۰٪ قلمرو این سرزمین را کوهستان‌ها و تپه ماهورها پوشانده‌است. فعالیت‌های عادی مربوط به زلزله در نواحی دارای ساختار آتشفشانی در گرجستان جنوبی آشکار شده‌است. برخلاف کلیات عمومی کوه‌شناسی، قسمت گرجستان قفقاز بزرگ، در مطابقت با زمین‌شناسی و ساختار اصلی ناهمواری، به سه قسمت غربی، مرکزی و شرقی تقسیم شده‌است.
قفقاز بزرگ
با گذر از غرب به شرق در امتداد رشته کوه قفقاز بزرگ، امکان مشاهدهٔ افزایش تدریجی آب پخشان اصلی بین رودخانه‌های دامنه‌های شمالی و جنوبی و همچنین کوه‌های نوک نیزی که به طرف سواحل دریای سیاه و اراضی پست کولخیس، کشیده شده‌اند، وجود دارند. همهٔ نواحی کوهستانی که بین دره «پسو» و مرزهای شرقی جمهوری خودمختار آبخازیا کشیده شده‌اند، «قفقاز غربی» نامیده می‌شود. رشته اصلی قفقاز غربی همچون برآمدگی‌های عظیمی، پوشیده از قلل صخره‌ای برافراشته‌است که در بین آن، یخچال‌هایی در عمق حفره‌های سیرکی قرار دارند. ستیغ عظیم قفقاز بزرگ، نزدیک هزار متر بالاتر از خط برف‌های دائمی است. گذرگاه‌های کوهستانی، که در اغلب موارد، جاده‌ای مالروست. در ارتفاع ۲۴۰۰ تا ۳۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارند.
قلل قفقاز بزرگ پوشیده از برف‌های دائمی است. واریزهای موجود درپای قله‌ها حاصل قرن‌ها فرسایش هوازدگی است. اختلاف شدید بین دمای شبانه روز، سبب تخریب حتی سنگ‌های سختی جون گرانیت، گنیس و شیست‌های دگرگون می‌شود که بیشترین قسمت رشته کوه‌ها را تشکیل می‌دهند.
آبشارهای یخی که از زبانه‌های یخچالی تشکیل می‌شود، بر روی حصارهای سنگی جریان می‌یابد و به درون دره‌های تنگ و عمیق سرازیر می‌شود. این آبشارها تعداد بی‌شماری جویبار و نهر را تغذیه می‌کند که رودهای کوهستانی در پایین تشکیل می‌دهند.
در قسمت شرقی قفقاز غربی، رشته کوه‌های آهکی کوتاه ترند و برآمدگی‌های نسبتاً کوتاهی را تشکیل می‌دهند. یکی از این رشته کوه‌ها توسط رود گالیدزگا به‌طور عمیق بریده شده‌است. از بالای کانیون، مجدداً می‌توان دامنه‌های شیبدار کوه‌ها را دید. این‌ها، هرچند از آهک تشکیل نیافته‌اند، اما عمدتاً ماسه سنگ‌های سخت صخره‌های آتش فشانی قدیمی هستند.
در پرتگاه‌های نوک تیز، که اخیراً با جنگل‌های غیرقابل نفوذی پوشیده شده، یکی از مراکز صنعتی گرجستان، شهر تقوارچلی قرار دارد که در دورهٔ شوروی ساخته شده‌است. در این ناحیه، زغال سنگ در ماسه و سنگ‌های ژوراسیک یافت شده‌است.
ناحیه بین کوهی شرق کولخیس
کولخیس در طول رشته کوه سورامی، شاخه شرقی اراضی پست بین کوهی گرجستان واقع شده‌است. طبیعت این منطقه طبیعت گوناگونی دارد. در جنوب دامنه‌های پلکانی رشته کوه‌های تریالتی سر برافراشته‌اند. در طول پایکوه‌های آن دره رود متکواری قرار دارد که در حاشیه بستر آن راه‌آهن کشیده شده‌است.
قفقاز کوچک
قسمتی از منطقه کوهستانی، قفقاز کوچک است که در امتداد مرزهای گرجستان کشیده شده‌است. این منطقه دارای دو قسمت جداگانه از نظر ساختار و ناهمواری است. قسمت شمالی، رشته کوه‌های چین خورده حاشیه‌ای و بلندی‌های آتش فشانی جاواختی است. قسمت بعدی که از دریای سیاه تا تفلیس کشیده شده‌است، عمدتاً از سنگ‌های آتش فشانی ترشیاری پایین تشکیل شده‌اند. اراضی مرتفع آتش فشانی از لایه‌های جوان ترشیاری بالا و گدازه‌های کواترنری تشکیل شده‌اند که فلات بلندی را با زنجیره‌ای از مخروط‌ها و گنبدی‌های آتش فشان‌های خاموش به وجود آورده‌است.
آب‌شناسی
رودها
برخورد دو رود متکواری و آراگوی
رشته کوه‌های سورامی، متسختی و ارسیانی، رودهای گرجستان را به دو حوضهٔ دریای سیاه و دریای خزر تقسیم می‌کنند. به علت بارندگی فراوان، رودهای حوضهٔ دریای سیاه شبکه متراکم تری را تشکیل داده و حجم آب بیشتری را نسبت به گرجستان شرقی، جاری می‌سازد. گرجستان غربی با تعداد زیادی از رودهای کوچک که از نزولات باران و قسمتی از مرداب‌ها تغذیه می‌شوند، مشخص می‌شوند. این رودها مستقیماً وارد دریای سیاه می‌شوند. در حوضه رود متکواری چنین نمونه‌هایی از رودهای مردابی وجود ندارد، اما رودها دارای جریان‌های فصلی هستند و در تابستان این رودها خشک می‌شوند. در گرجستان غربی، جایی که سنگ‌های کربناته، گسترش یافته است، رودهای زیادی از چشمه‌ها یا جویبارهایی سرچشمه می‌گیرند که از حفره‌های کارست‌های زیرزمینی بیرون می‌آیند. در سرزمین‌های بلند جاواختی در گرجستان جنوبی رودهایی وجود دارند که توسط دریاچه‌ها و به مقدار زیاد از آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌شوند.
رودخانه‌های گرجستان دارای اهمیت اقتصادی بسیارند. بر طبق برآوردهای منابع برق آبی، گرجستان جای مهمی را در بین کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) اشغال می‌کند و بسیاری از کشورهای خارجی از جمله فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، اتریش، یونان، پرتغال، صربستان، مجارستان، آلمانو بلژیک جلوتر است.
دریاچه‌ها
تعداد دریاچه‌های گرجستان اندک است و اغلب آنها کوچک می‌باشند و در چشم‌انداز گرجستان نقشی ایفا نمی‌کنند. هرچند، دریاچه‌های این کشور از نظر منشأ متفاوت اند اما دارای شکل زیبایی هستند. سرزمین‌های بلند جاواختی بیشترین تعداد دریاچه هارا داراست. در گرجستان شرقی دریاچه «بازالتی» قرار دارد و در داخل محدوده شهر تفلیس دریاچه کوچک «لیسی» واقع شده‌است. باید در نظر داشت که تعدادی از دریاچه‌های طبیعی ولی تعداد زیادی دریاچه مصنوعی نیز در گرجستان ایجاد شده‌است.
یخچال‌ها
در رشته کوه قفقاز مرکزی در قلمرو گرجستان، تعداد زیادی یخچال وجود دارد. این مورد طبیعی است، زیرا حد برف‌های دائمی در قسمت غربی این رشته کوه در ارتفاع ۳۰۰۰ متری و در قسمت شرقی در ارتفاع ۳۴۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. صدها کوه از رشته کوه‌های قفقاز بزرگ، بالاتر از این ارتفاع واقع شده‌اند. بسیاری از یخچال‌های گرجستان در دامنه‌های جنوبی قفقاز بزرگ، متمرکز شده‌اند. بسیاری از یخچال‌های گرجستان کاملاً بزرگ و گسترده هستند. به ویژه تعداد یخچال‌های بزرگ در حوضه رود «اینگوری» به حدود ۱۷۰ یخچال می‌رسد. بزرگترین آنها عبارت اند از: «تویبری» (به طول ۱۰ کیلومتر)، «لکزیری» (به طول ۱۳٫۵ کیلومتر) و «تسانری» (به طول ۱۲ کیلومتر). یخچال‌ها دارای اهمیت اقتصادی قابل توجهی هستند. این یخچال‌ها رودهای بزرگ گرجستان را تغذیه می‌کنند. در تابستان، یخ‌های ذوب شده در یخچال‌ها، آب رودخانه‌های ریونی، اینگوری، تِرِک، و سایر رودها را با حجم زیاد تغذیه می‌کنند.
آب‌های معدنی
قفقاز جنوبی، به ویژه در گرجستان، ناحیهٔ آتش فشان‌های فعال دوره‌های اخیر زمین‌شناسی است، که ناحیه‌ای زلزله خیز متراکم با حرکت‌های تکتونیکی جدید است. فعلیت نیروهای تحت‌الارضی با چشمه‌های آب گرم و معدنی مشخص می‌شود که در بسیاری از قلمرو گرجستان از زمین خارج می‌شوند.
«آب حیات» را می‌توان به چشمه‌های آب گرم و رادیواکتیویته «تسقالتوبو» لقب داد. چشمه‌های معدنی قلیایی-کربنیک مرکز آسایش گاهی «برجومی» در سراسر جهان شناخته شده‌است. آب‌های معدنی «منجی» با آب‌های «ماتسستا» در نزدیکی «سوچی» قابل مقایسه است. چشمه‌های قلیایی-نمکی «سایرمه»، «لوگلا»، «زواره» در «جاوا» شبیه چشمه‌های «سِن توکی» هستند. سرانجام اینکه چشمه‌های گوگردی-قلیایی تفلیس بسیار معروف می‌باشند.
خاک‌شناسی
در قلمرو گرجستان طیف وسیعی از خاک‌ها، از خاکستری-قهوه‌ای و شور نیمه بیابانی، یعنی خاک‌های استپی خشک و خاک‌های جنگل‌های معتدل مرطوب تا خاک‌های سرخ و پودزولی نواحی جنب مداری و خاک‌های چمنی آلپی گسترده شده است.
با وجود تفاوت‌های طبیعی اساسی بین گرجستان شرقی و گرجستان غربی، خاک‌های این دو ناحیه نیز به ویژه در اراضی پست بین کوهی، با هم تفاوت دارند. خاک‌های چمنی-کوهستانی سرزمین‌های بلند آتشفشانی گرجستان جنوبی، ویژگی‌های مخصوص خود را دارا هستند. در این‌جا، در فلات «آخالکالاکی»، در همسایگی «تسالکا»، «دمانیسی» و «گومارتی» تا ارتفاع ۱۲۰۰–۲۰۰۰ متری، خاک‌های چرنوزیوم کوهستانی، خاک‌های غالب است. اندکی بالاتر، در رشته کوه‌های «جاواختی»، «تریالتی» و «سامسارا» این خاک‌ها با خاک‌های چمنی-کوهستانی جایگزین می‌شوند. خاک‌های چمنی-کوهستانی گرجستان پوشیده از چمنزارهای آلپی و نیمه آلپی است که اساس دامپروری را تشکیل می‌دهد.
جغرافیای زیستی
پوشش گیاهی
طبق برآوردها، حدود ۴۰۰۰ گونه گیاهی در گرجستان یافت می‌شود. جنگل‌ها، مهمترین ذخایر گیاهی گرجستان را دارا هستند که حدود یک سوم از قلمرو کشور را در بر می‌گیرند. ناحیه بندی عمودی به روشنی با گرجستان کوهستانی مشخص می‌شود. پوشش گیاهی گرجستان شرقی متفاوت با گرجستان غربی است. پوشش گیاهی گرم و مرطوب گرجستان غربی فراوان و گوناگون است.
پوشش سبز زمین‌های پست کولخیس و تپه‌های پایکوهی گرجستان غربی بسیار غنی است. جنگل‌های درختان بارونده در خاک‌های باتلاقی کولخیس رشد کرده‌اند. گونه‌های متعددی از بلوط (ایمرتیاتی، ایبریایی، هارتویس) راش، شاه بلوط، ممرز و توسکا متناوباً با افرا، خرمالو، زبان گنجشک، زیرفون،گلابی، سیب و راش شرقی جایگزین می‌شود.
چمنزارهای کوتاه آلپی و گونه‌های فرش مانند، بلندی‌ها از ۲۳۰۰–۲۴۰۰ تا ۲۹۰۰–۳۰۰۰ متری از سطح دریا، پوشش گیاهی غالب را تشکیل می‌دهند. در این‌جا گیاهان کوتاه با گل‌های درشت و زیبا (جنتیانای زرد، علف خُنازیر، شقایق قفقازی و…) می‌رویند. در بالای ناحیهٔ آلپی، کوهستان‌ها عاری از پوشش گیاهی ممتد است.
حیات جانوری
در گرجستان جانوران زیادی وجود دارد که به جهت گوناگونی چشم‌اندازها منحصر به فرد است، (از ناحیه جنب مداری تا کوهستان‌های پوشیده از برف). در این‌جا گونه‌های جانوری بومی، از جمله جانوران مهاجر از سایر نواحی جانوری، یافت می‌شود. در گرجستان نواحی جانوری در ارتباط با ارتفاع کاملاً مشخص هستند (از نواحی استپی و جنب مداری مرطوب تا نواحی آلپی). در نواحی آلپی قفقاز بزرگ، گونه‌های متفاوتی از گوسفند و بز کوهی زندگی می‌کنند.
پرندگانی که در ناحیه آلپی لانه می‌سازند شامل خروس برفی، زاغی، خروس زیبای قفقازی، که در بیشه‌ها زندگی می‌کنند و پرندگان شکاری از قبیلعقاب طلایی و کرکس ریشدار است. ماهی‌های زیادی در آب‌های داخلی این کشور وجود دارد. رود متکواری و شاخابه‌های آن مسکن مارماهی دریای خزری، ماهی آزاد، ماهی سفید، گربه ماهی، شاه ماهی، اردک ماهی و ماهی کپور است. رودهای کوهستانی مملو از ماهی قزل آلاست.
جمعیت‌شناسی
خصوصیات جمعیتی
در سال ۲۰۰۶ میلادی کشور گرجستان دارای ۴٬۶۶۱٬۴۰۱ تن جمعیت بوده که از این تعداد ۲٬۲۳۷٬۴۷۲ تن (۴۸٪) مردان و ۲٬۴۲۳٬۹۲۸ تن (۵۲٪) را زنان تشکیل داده‌اند. نرخ رشد جمعیت در گرجستان از سال ۱۹۷۵ تا ۲۰۰۵ میلادی، ۰٫۳- درصد بوده‌است. بر اساس آمار سال ۲۰۰۳ میلادی، نسبت زاد و ولد ۸ در ۱۰۰۰ و نسبت مرگ و میر ۱۰ در ۱۰۰۰ اعلام گردیده‌است.
ترکیب سنی و جنسی
بر اساس آمار موجود در سال ۲۰۰۷ میلادی، ۱۹٪ از کل جمعیت کشور گرجستان زیر ۱۴ سال، ۶۶٪ بین ۱۵ تا ۶۴ سال و ۱۵ ٪ بالای ۶۵ سال را تشکیل می‌دهند. میزان امید به زندگی در سال ۲۰۰۴ میلادی، در گرجستان ۷۰٫۶ سال بوده‌است.
جمعیت شهری و روستایی
میزان جمعیت روستایی کشور گرجستان در سال ۲۰۰۱ میلادی، ۴۴٪ از کل جمعیت این کشور بوده‌است. این رقم در سال ۱۹۸۰ میلادی، ۴۸٪ بوده‌است که بر این اساس نرخ جمعیت روستایی روند نزولی داشته‌است. نرخ رشد سالانه جمعیت روستایی بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۱ میلادی، ۰٫۱- بوده‌است. جمعیت شهری این کشور در سال ۲۰۰۱ میلادی، ۳٬۱۰۰٬۰۰۰ تن (۵۷٪) بوده‌است. این رقم در سال ۱۹۸۰ میلادی، ۲٫۶۰۰٫۰۰۰ تن (۵۲٪) اعلام گردیده‌است.
نظام آموزشی
قانون اساسی گرجستان تحصیلات در مدارس تا کلاس نهم را به‌طور رایگان پیش‌بینی نموده‌است. هم چنین در دانشگاه‌های دولتی، دانشجویان از امکانات تحصیل رایگان برخوردار می‌باشند. در گرجستان مدارسی به زبان‌های روسی، ارمنی، آذربایجانی، آسی و آبخازی وجود دارد.
با توجه به تغییراتی که در دورهٔ پیش از دانشگاه به وجود آمده، مدت تحصیل در مدارس در مجموع به ۱۲ سال رسیده‌است؛ از اول تا ششم: دوره ابتدایی، از هفتم تا نهم: دوره پایه، از دهم تا دوازدهم: دوره تحصیلات متوسطه می‌باشد. از اول تا کلاس نهم اجباری و رایگان بوده، از سال دهم تا دوازدهم، اخیراً فقط بخشی از هزینه‌ها را دولت تقبل می‌کند. نوع مدارس نیز تغییر یافته‌است.
در سال ۲۰۰۴ میلادی، نرخ سواد در بزرگسالان (۱۵ سال و بالاتر)، ۱۰۰٪ اعلام شده‌است و شاخص آموزش این کشور ۰٫۸۹ بوده‌است.نسبت زنان به مردان در سال ۲۰۰۱ میلادی، در دوره‌های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه به ترتیب: ۹۵٪، ۷۳٪ و ۳۴٪ بوده‌است.
بهداشت و درمان
بر اساس آمار سال ۲۰۰۰ میلادی، مخارج عمومی در زمینه بهداشت و درمان، ۰٫۷ از تولید ناخالص ملی (GDP) کشور گرجستان را به خود اختصاص داده‌است که این رقم در سال ۱۹۹۰ میلادی، ۳٪ بوده‌است. در گرجستان بیمارستان‌های بسیار پیشرفته و به روزی در طی سالهای اخیر ساخته شده‌است.
فرهنگ
فرهنگ غالب گرجستان فرهنگ مردم گرجی است که عنصر اصلی فرهنگ قفقاز بوده و وجوه مشترکی نیز با فرهنگ‌های سایر اقوام قفقاز داراست. فرهنگ گرجستان جزو غنی‌ترین فرهنگ‌های دنیاست.
زبان
کتابی از ایلیا چاوچاوادزه به خط و زبان گرجی
زبان گرجی زبان مردم گرجی و زبان رسمی کشور گرجستان است.
زبان گرجی یکی از زبان‌های قفقازی و از خانوادهٔ زبان‌های کارتولی می‌باشد. این زبان جزو ۱۴ زبانی است که دارای الفبا هستند.
ادبیات
ادبیات گرجی قدمتی ۲٬۵۰۰ ساله دارد و چند قرن پیش از میلاد حضرت عیسی پا به عرصهٔ وجود نهاده‌است. از قدیمی‌ترین آثار ادبی اصیل گرجستان که تا دورهٔ معاصر به یادگار مانده عبارت است از یاکوب تسورتاولی تحت عنوان «شهادت شوشانیک» (قرن پنجم) که اثری است فوق‌العاده هنری و مشحون از ایده وفاداری به میهن، قرون ۱۲–۱۳ میلادی، دوران ادبیات کلاسیک گرجی را تشکیل می‌دهد. در این هنگام است که داستان عاشقانه و رمانتیک به نام «ویسرامیانی» ترجمه سارگیس تموگولی و مجموعه داستان‌های مربوط به «آمیران دارجانیان» نوشتهٔ موسه خونلی، منظومه‌های مدح و تحسین‌آمیز دربارهٔ «عبدالسمیع» اثر ایوانه شاوتلی و «تاماریانی» اثر چاخروخادزه به وجود آمدند.
خط
خط گرجی یکی از ۱۶ سیستم نوشتاری موجود در جهان، و مخصوص نوشتن زبان گرجی و دیگر زبان‌های کارتولی است.
این سیستم نوشتاری شامل سه الفبای هم ارز است که عبارت اند از: آسُمْتاوْرولی، نوسْخوری و مْخِدْرولی، که امروزه فقط مخدرولی مورد استفاده رسمی و وسیع قرار دارد.
قدیمی‌ترین کتیبهٔ کشف شده از زبان گرجی، نوشته شده به نخستین الفبای گرجی یعنی آسومتاورولی و مربوط به سدهٔ یکم پیش از میلاد مسیح است.
خوشنویسی
خوشنویسی گرجی دارای قرن‌ها سابقه است. کتاب‌های دست‌نویس گرجی متعلق قرن‌های اولیه میلادی، از گنجینه‌های ملی و فرهنگی گرجستان به‌شمار می‌آیند. مسیحیت در ادبیات گرجی نقشی مهم داشته‌است و این راهبان کلیسای ارتدکس گرجی بوده‌اند که با نسخه‌برداری کتب مذهبی و نوشتن تاریخ گرجستان، خوشنویسی و خط گرجی را نگاه داشته‌اند.
هنر
هنر گرجی مشمول هنرهای معماری، نقاشی و صورتگری از زمان باستان در اوج شکوفایی بود. این آثار، امروزه ارزش تاریخی دارد. در نظامفئودالی ترکیب هنرهای مجسمه‌سازی و پیکر تراشی و نقاشی تابع معماری بود و جزء لاینفک آثار معماری را تشکیل می‌داد. حکاکی و کنده کاری روی فلز و سفال از کهن‌ترین هنرهای گرجستان به‌شمار می‌آید. قرون گذشته تاریخ دقیق پیدایش این هنرها را در خود محو کرده‌اند، اما بر طبق مدارک و اسناد باستان‌شناسی قدمت هنر کنده کاری و سفال‌سازی حتی به چهارهزار و پانصد سال (۴۵۰۰) پیش می‌رسد. مجسمه‌سازی، کنده کاری روی فلزات با هنرهای میناکاری روی طلا، پیوند محکم و ناگسستنی دارد. میناهای جداردار گرجی با نقوش مخصوص به خود، با رنگ‌های درخشان و خیره‌کننده و با شفافیت لعاب و سنگ‌های مصنوعی و شیشه‌های رنگین خویش، مقام اول را در جهان داراست.
انجیل
استادان گرجی هنرهای تجسمی، ذوق سرشاری برای فعالیت هنری دارند، آنان آثاری راستین و الهام بخش دربارهٔ موضوعات عصر ما خلق می‌کنند. برگزاری نمایشگاه‌های بهاره و پائیزه از تابلوهای نقاشی سراسر گرجستان در گالری تابلوهای نقاشی به صورت یک آئین سنتی درآمده‌است. شرکت نقاشان گرجی در نمایشگاه‌های تابلوهای نقاشی در داخل و خارج کشور مانند بلژیک، ایتالیا، بریتانیای کبیر، ایالات متحده آمریکا و… همواره با موفقیت‌های بزرگی همراه بوده‌است.
سینما
سینمای گرجستان توسعه و تکامل رشته فیلم‌برداری و فیلم‌سازی برای فرهنگ ملی گرجستان، کامیابی مهمی به‌شمار می‌آید. امروزه در گرجستان هرساله ده‌ها فیلم هنری، کارتون، علمی، عمومی، مستند و غیره ساخته می‌شود. تعدادی از فیلم‌های ساخت گرجستان در جشنواره‌های بین‌المللی و سرتاسری جمهوری‌ها به دریافت جوایز و دیپلم‌های افتخار نائل شده‌اند. فیلم «پدر سرباز» در چهاردهمین جشنواره بین‌المللی مسکو موفقیت فوق‌العاده‌ای داشته‌است. فیلم‌هایی به نام «اوشبا»، «دشت آلازانی»، و «در ارتفاعات پامیر» در جشنواره‌های بین‌المللی فوق‌العاده ارزنده شناخته شده و به دریافت دیپلم افتخار موفق شدند. مرکز حیات فعالانه و خلاقانه کارکنان هنر سینمایی «اتحادیهٔ کارکنان رشته فیلم‌برداری» می‌باشد.
تئاتر
تئاتر گرجستان از همان بدو پیدایش خود در جهت رئالیسم گام نهاد. بر اساس نمایشنامه‌های ملی که توسط نویسندگان با ذوقی مانند داوید کلدینشویلی، زورابی آنتونوف، شالوا دادیانی و عده‌ای دیگر تدوین گردیده بود، در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم، نهضت و جنبش نیرومند تئاترال به وجود آمد که گروه بزرگی از بازیگران هنرمند در راس آن قرار داشتند. در سال ۱۹۲۱ م تئاتر دراماتیک به نام شوتا روستاولی تأسیس گردید. در سال ۱۹۲۸م، تئاتر دراماتیک به نام ک. مارجانیشویلی ایجاد شد و به فعالیت هنری پرداخت. تربیت و آموزش و آماده ساختن هنرپیشگان و کارگردانان و مدیران تئاتر در انستیتوی تئاتر به عمل می‌آید. در گرجستان موزه هنر تئاتر دولتی ایجاد شده‌است. تئاتر تفلیس به نام گریبادوف، سنن نیکویی را در زمینه‌های فرهنگ‌های تئاتری گرجی کمک و مساعدت می‌کند، تئاتر گرجی در میان فرهنگ تئاترال جمهوری‌های شوروی سابق مقام شامخی را داشت، تئاترهای گرجستان و فعالیت برجسته آنها در خارج از مرزهای گرجستان نیز از شهرت فراوانی برخوردار است.
موسیقی
موسیقی گرجی یکی از موسیقی‌های غنی و باستانی دنیا است. آوازهای گرجیان وابسته به سرودهای کلیسایی در قرون وسطی است. چنانچه از منابع بر می‌آید دو گونه موسیقی صوتی دربیزانس و گرجستان وجود داشته‌است. یکی از آنها یونانی و تک صوتی و دیگری گرجی و با سه درجه صوت خوانده می‌شد. از برجسته‌ترین مصنفان آهنگ‌ها باید از گریگوری مقدس از خانزتا و میخیل مودرکیلی، و ایوانه میتبواری در سدهٔ دهم نام برد.
رقص
رقص گرجی یکی از رقص‌های سنتی منطقهٔ قفقاز محسوب می‌شود از سری رقص‌های فولکلوریک مردم گرجی است که از نسلی به نسل بعدی منتقل و در این پروسه توسعه و شکل گرفته‌است.
- رقص کارتولی
- رقص جیرانی
- رقص خورومی
- رقص آچارولی
- رقص پارتسا
- رقص قازبگوری
- رقص خنجلوری
- رقص خوسورولی
- رقص متیولوری
- رقص خونگا
- رقص سیمدی
- رقص کینتوری
- رقص سامایا
- رقص دولوری
- رقص سوانوری
مردم
نژاد و قومیت
گرجی‌ها بزرگترین قوم گرجستان بوده و در تمام این کشور پراکنده‌اند و قدرت مرکزی در اختیار آنان است. آذربایجانی‌های گرجستان نیز به عنوان بزرگترین اقلیت قومی گرجستان براساس آخرین سرشماری قومی دولت گرجستان به‌شمار می‌رود.
بر اساس آخرین شمارش قومیت که توسط دولت گرجستان در سال ۲۰۰۲ صورت پذیرفت: گرجی‌ها: ۸۳٫۸٪، آذربایجانی‌ها: ۶٫۵٪، ارمنی‌ها: ۵٫۷٪، روس‌ها: ۱٫۵٪، آسی‌ها: ۰٫۹٪ و ۱٫۸٪ نیز سایر اقوام بودند.
شاردن گردشگر سرشناس فرانسوی که توصیف دقیق و جامعی از گرجستان در سفرنامه خود نموده‌است چنین می‌گوید: «نژاد مردم گرجستان پاکترین و اصیل‌ترین نژادهای مشرق زمین و خالص‌ترین نژاد هاست».
جمعیت گرجستان بر پایه اقوام ۱۹۲۶–۲۰۰۲
گروه
قومی |
آمار ۱۹۲۶ |
آمار ۱۹۳۹ |
آمار ۱۹۵۹ |
آمار ۱۹۷۰ |
آمار ۱۹۷۹ |
آمار ۱۹۸۹ |
آمار ۲۰۰۲ |
| |
رتبه |
% |
تعداد |
% |
تعداد |
% |
تعداد |
% |
تعداد |
% |
تعداد |
% |
تعداد |
| گرجی‌ها |
۱٬۷۸۸٬۱۸۶ |
۶۶٫۸ |
۲٬۱۷۳٬۹۲۲ |
۶۱٫۴ |
۲٬۶۰۰٬۵۸۸ |
۶۴٫۳ |
۳٬۱۳۰٬۷۴۱ |
۶۶٫۸ |
۳٬۴۳۳٬۰۱۱ |
۶۸٫۸ |
۳٬۷۸۷٬۳۹۳ |
۷۰٫۷ |
۵٬۶۶۱٬۱۷۳ |
۸۳٫۸ |
| آذربایجانی |
۱۳۷٬۹۲۱ |
۵٫۲ |
۱۸۸٬۰۵۸ |
۵٫۳ |
۱۵۳٬۶۰۰ |
۳٫۸ |
۲۱۷٬۷۵۸ |
۴٫۶ |
۲۵۵٬۶۷۸ |
۵٫۱ |
۳۰۷٬۵۵۶ |
۵٫۷ |
۲۸۴٬۷۶۱ |
۶٫۵ |
| ارمنی‌ها |
۳۰۷٬۰۱۸ |
۱۱٫۵ |
۴۱۵٬۰۱۳ |
۱۱٫۷ |
۴۴۲٬۹۱۶ |
۱۱٫۰ |
۴۵۲٬۳۰۹ |
۹٫۷ |
۴۴۸٬۰۰۰ |
۹٫۰ |
۴۳۷٬۲۱۱ |
۸٫۱ |
۲۴۸٬۹۲۹ |
۵٫۷ |
| روس‌ها |
۹۶٬۰۸۵ |
۳٫۶ |
۳۰۸٬۶۸۴ |
۸٫۷ |
۴۰۷٬۸۸۶ |
۱۰٫۱ |
۳۹۶٬۶۹۴ |
۸٫۵ |
۳۷۱٬۶۰۸ |
۷٫۴ |
۳۴۱٬۱۷۲ |
۶٫۳ |
۶۷٬۶۷۱ |
۱٫۵ |
| آسی‌ها |
۱۱۳٬۲۹۸ |
۴٫۲ |
۱۴۷٬۶۷۷ |
۴٫۲ |
۱۴۱٬۱۷۸ |
۳٫۵ |
۱۵۰٬۱۸۵ |
۳٫۲ |
۱۶۰٬۴۹۷ |
۳٫۲ |
۱۶۴٬۰۵۵ |
۳٫۰ |
۳۸٬۰۲۸ |
۰٫۹ |
| ایزدیان |
۲٬۲۶۲ |
۰٫۱ |
۱۲٬۹۱۵ |
۰٫۴ |
۱۶٬۲۱۲ |
۰٫۴ |
۲۰٬۶۹۰ |
۰٫۴ |
۲۵٬۶۸۸ |
۰٫۵ |
۳۳٬۳۳۱ |
۰٫۶ |
۱۸٬۳۲۹ |
۰٫۴ |
| کردها |
۷٬۹۵۵ |
۰٫۳ |
۲٬۵۱۴ |
۰٫۱ |
| یونانی‌ها |
۵۴٬۰۵۱ |
۲٫۰ |
۸۴٬۶۳۶ |
۲٫۴ |
۷۲٬۹۳۸ |
۱٫۸ |
۸۹٬۲۴۶ |
۱٫۹ |
۹۵٬۱۰۵ |
۱٫۹ |
۱۰۰٬۳۲۴ |
۱٫۹ |
۱۵٬۱۶۶ |
۰٫۳ |
| اوکراینی‌ها |
۱۴٬۳۵۶ |
۰٫۵ |
۴۵٬۵۹۵ |
۱٫۳ |
۵۲٬۲۳۶ |
۱٫۳ |
۴۹٬۶۲۲ |
۱٫۱ |
۴۵٬۰۳۶ |
۰٫۹ |
۵۲٬۴۴۳ |
۱٫۰ |
۷٬۰۳۹ |
۰٫۲ |
| آبخازها |
۵۶٬۸۴۷ |
۲٫۱ |
۵۷٬۸۰۵ |
۱٫۶ |
۶۲٬۸۷۸ |
۱٫۶ |
۷۹٬۴۴۹ |
۱٫۷ |
۸۵٬۲۸۵ |
۱٫۷ |
۹۵٬۸۵۳ |
۱٫۸ |
۳٬۵۲۷ |
۰٫۱ |
| آشوریان |
۲٬۹۰۴ |
۰٫۱ |
۴٬۷۰۷ |
۰٫۱ |
۵٬۰۰۵ |
۰٫۱ |
۵٬۶۱۷ |
۰٫۱ |
۵٬۲۸۶ |
۰٫۱ |
۶٬۲۰۶ |
۰٫۱ |
۳٬۲۹۹ |
۰٫۱ |
| یهودیان |
۳۰٬۳۸۹ |
۱٫۱ |
۴۲٬۳۰۰ |
۱٫۲ |
۵۱٬۵۸۲ |
۱٫۳ |
۵۵٬۳۸۲ |
۱٫۲ |
۲۸٬۲۹۸ |
۰٫۶ |
۲۴٬۷۹۵ |
۰٫۵ |
۲٬۳۳۳ |
۰٫۱ |
| دیگر اقوام |
۶۵٬۹۶۱ |
۲٫۵ |
۵۸٬۷۱۱ |
۱٫۷ |
۳۷٬۰۱۵ |
۰٫۹ |
۳۸٬۶۶۵ |
۰٫۸ |
۳۹٬۶۹۰ |
۰٫۸ |
۵۰٬۵۰۲ |
۰٫۹ |
۱۸٬۷۶۶ |
۰٫۵ |
| مجموع |
۲٬۶۷۷٬۲۳۳ |
۳٬۵۴۰٬۰۲۳ |
۴٬۰۴۴٬۰۴۵ |
۴٬۶۸۶٬۳۵۸ |
۴٬۹۹۳٬۱۸۲ |
۵٬۴۰۰٬۸۴۱ |
۷٬۱۴۲٬۰۰۰ |
| |
ادیان و مذاهب
بر اساس آمار سال ۲۰۰۲ میلادی، اکثر مردم گرجستان، (حدوداً ۷۰٪)، مسیحی بوده و پیرو کلیسای ارتدکس گرجی هستند. بعد از ارتدکس‌های گرجی، اسلام در گرجستان به عنوان بزرگترین اقلیت دینی این کشور محسوب می‌شود. جمعیت مسلمانان را آذربایجانی‌های گرجستان و دیگر اقوام ساکن در این کشور از جمله آجاریا تشکیل می‌دهند. روس‌های ساکن گرجستان، از دیگر اقلیت‌های این کشور هستند که جمعیت ارتدکس روس آن را تشکیل می‌دهند؛ و همچنین هستند:ارامنه آپوستولیک و ژرمن‌های پروتستان.
اقتصاد
کشور گرجستان به دلیل برخورداری از امتیازاتی مانند دسترسی به آب‌های آزاد، آب و هوای مناسب، کشاورزی پیشرفته، معادن، بهره‌برداری از صنایع و صنعت گردشگری از ثروتمندترین جمهوری‌هایشوروی سابق به‌شمار می‌آمد؛ و مردم آن از استاندارد زندگی بالایی برخوردار بودند. اما پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی، وقوع جنگ‌های داخلی از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ میلادی، اقتصاد گرجستان را به عنوان یک کشور تازه استقلال یافته با بحرانی شدید مواجه ساخت. اما در سالهای اخیر کشور گرجستان نسبت به کشورهای اطراف خود و همچنین کشورهای همتراز خود از اقتصادی پیشرفته و نوین برخوردار شده‌است و رشدی قابل توجه در روند رشد اقتصاد گرجستان مشاهده شده است.
کشاورزی
تا قبل از سال ۱۹۹۱ میلادی گرجستان حجم وسیعی از فراورده‌های غذایی و کشاورزی را صادر می‌کرد و یکی از عرضه‌کنندگان اصلی سبزیجات، میوه، چای، مشروبات الکلی و مرکبات به سایر جمهوری‌های شوروی بوده‌است. بعد از استقلال گرجستان، بازارهای سنتی این کشور از دست رفت و سطح کلی تولیدات نیز به دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی کاهش یافت. اما خیلی زود بازار کشاورزی این کشور رونق یافت و به صادرات زیادی دست یافت. همچنین در مناطق شرقی و جنوب شرقی گرجستان تاکستان‌های زیادی وجود دارد و از آنها یکی از بهترین شراب‌های جهان ساخته می‌شود. در گرجستان کارخانه‌های شراب‌سازی بین‌المللی بسیار زیادی وجود دارد.
به علت واقع شدن در منطقه جنب مداری مرطوب، در این کشور کشت مرکبات و چای رونق دارد.در بخش زراعت این کشور، غلات، نباتات صنعتی، سیب زمینی، سبزیجات و نباتات علوفه‌ای کشت می‌شود. گرجستان زادگاه شراب در دنیا و گرجیان مخترع شراب می‌باشند و شراب به اسم گرجی‌ها در یونسکو ثبت شده‌است.
صنعت
صنعت شاخه اصلی اقتصاد گرجستان محسوب می‌شود و نقش زیادی در تولید مجموعه اقتصادی این کشور دارد. صنایع گرجستان ارتباط نزدیکی با اقتصاد دیگر جمهوری‌های شوروی داشت و به لحاظ تأمین مواد خام، انرژی و لوازم یدکی وابستگی زیادی به روسیه و دیگر جمهوری‌های شوروی داشت و به همین دلیل در سالهای پس از استقلال، صنایع این کشور خسارات زیادی را متحمل گردید. به گونه‌ای که تا سال ۱۹۹۴ میلادی، تقریباً یک سوم کارخانجات گرجستان دست از تولید کشیدند. اما پس از مدتی صنعت گرجستان رشد زیادی کرد و به شکوفایی رسید و سرمایه‌گذارهای زیادی برای ساختن کارخانه به گرجستان آمدند. گوشی‌های هوآوی و سونی برای اروپا در گرجستان ساخته می‌شوند.
در بین محصولات صنعتی گرجستان، صنایع غذایی ۴۰٪، صنایع سبک ۲۰٫۸٪، ماشین‌سازی و صنایع فلزی ۱۳٫۸٪ از حجم تولید صنعتی را به خود اختصاص می‌دهند.
همچنین موسسات صنعتی تولید مصنوعات چوبی در این کشور فعالیت دارند. تولید ظروف شیشه‌ای و بلوری، مصنوعات سرامیک و فلزات ماشین‌سازی و صنایع نظامی از دیگر رشته‌های فعالیت صنعتی گرجستان است.
در گرجستان، صنایع سبک گسترش زیادی داشته‌است. در تفلیس، کوتائیسی، باتومی، سوخومی و بعضی شهرهای دیگر، موسسات تولیدی کالاهای مصرفی ازقبیل پارچه‌های پشمی، ابریشمی و نخی، تولید لباس، کفش، تریکو و لوازم خرازی، اشتغال به کار دارند. از موسسات صنایع غذایی، می‌توان از کارخانه‌های چای خشک کنی، شراب سازی، تولید کنسرو و کمپوت، تولید عطر و ادکلن، توتون، شیرینی، گوشت، شیر و تعدادی دیگر نام برد.
معادن
گرجستان دارای معادن متعددی است که مهمترین آنها عبارت‌اند از: زغال سنگ، منگنز، خاک نسوز، فلزات آهنی باریت، عقیق، مرمر، سنگ آهن،آرسنیک، مولیبدان، تنگستن و جیوه. علی‌رغم وجود معادن قابل توجه در گرجستان، به دلایل مختلف از جمله: ضعف تکنولوژی و منابع مالی، شناسایی کامل این معادن و بهره‌برداری از آنها در زمان اتحاد جمهوری‌های شوروی سابق امکان‌پذیر نبود.
بزرگترین معدن منگنز جهان در گرجستان قرار دارد. وسعت این معدن که در نزدیکی شهر «چیاتورا» نزدیک بندر پوتی واقع شده، ۱۴۰ کیلومتر مربع است و ذخایر منگنز آن ۲۵۰ میلیون تن برآورد شده‌است.
گرجستان در سال ۲۰۰۲ میلادی، ۶ هزار تن زغال سنگ، ۸ هزار تن مس، ۳۴۵ هزار تن سیمان، ۲۰۰۰ کیلوگرم طلا و ۳۳۰۰۰ کیلوگرم نقره تولید کرده‌است.
گردشگری
گردشگری یکی از بخش‌های مهم خدمات کشور گرجستان می‌باشد که نقش مهمی دراقتصاد این کشور دارد. این بخش مهم در طی دوره قبل از استقلال، از رونق مناسبی برخوردار بود. در سال ۲۰۱۷ میلادی، ۷٬۵۵۴٬۹۳۶ نفر به کشور گرجستان وارد شده‌اند که ۳٬۴۷۸٬۹۳۲ نفر آن توریست بوده‌اند که درآمد حاصله از آن ۲٫۷۳ میلیارد دلار بوده‌است. گرجستان کشوری توریستی می‌باشد که از شهرهای توریست پذیر زیادی از جمله کوتایسی و زوگدیدی و باتومی و سیغناغی و بورجومی و تفلیس و پوتی و سوخومی و روستاوی و زادگاه شراب دنیا تلاوی (در استان کاختی) برخوردار است.
خدمات
اقتصاد گرجستان تا اندازه زیادی به بخش خدمات وابسته‌است و نقش این بخش در ساختار اقتصادی کشور گرجستان به تدریج افزایش یافته‌است. یکی از مصادیق مهم این بخش توریسم می‌باشد که نقش مهمی در بخش خدمات به عهده دارد.
انرژی[ویرایش]
گرجستان از نظر تولید برق آبی جایگاه مهمی در بین کشورهای مستقل همسود و کشورهای اروپایی دارد. این کشور از نظر تولید برق آبی، از بسیاری از کشورهای اروپایی جلوتر است. در حال حاضر برق مورد نیاز سالانه گرجستان، حدود ۱۲ میلیارد کیلووات ساعت است که تمامی این مقدار در خاک خود گرجستان تولید می‌شود. همچنین گرجستان، برق اضافی خود را به کشورهای اطراف مانندارمنستان، آذربایجان و ترکیه صادر می‌کند.
گرجستان کشوری است با آب و باد فراوان که از آن برای تولید برق، به شکل گسترده‌ای استفاده می‌کند. سد اینگوری بزرگترین سد گرجستان و همچنین سومین سد بزرگ و عظیم دنیا و همچنین نیروگاه‌های بادی در شمال این کشور سالانه میزان بسیار زیادی برق تولید می‌کنند. از نظر منابع نفت و گاز، در حدود ۱۵ میدان نفتی کشف شده در گرجستان وجود دارد. از این میدان‌های نفتی کشف شده، سالانه ۸۹۸ هزار بشکه نفت و ۴۴٫۹ میلیون متر مکعب گاز استخراج می‌شود.
نفت
به‌طور کلی در شمال، مرکز و شرق این کشور منابع نفت طی اکتشافات زمین‌شناسی اخیر توسط کمپانی‌های نفتی غربی در منطقهروستاوی منابع بزرگتری از نفت و گاز کشف شده‌است.
سه شرکت عمده نفتی در گرجستان فعال می‌باشند که عبارت اند از: نینوتسمیندا در منطقه نینوتسمیندا، شرکت نفتی لاریس در منطقهسامگرلو، و شرکت نفتی دولتی گرجستان به نام شرکت نفت گرجستان.[۵۳]
مسیرهای موجود و برنامه‌ریزی شده برای ذخایر انرژی:
- خط لوله باکو-سوپسا: این خط لوله که باکو در جمهوری آذربایجان را به سوپسا در دریای سیاه متصل می‌سازد، فعال است. این خط روزانه حدود ۱۰۵۰۰ بشکه نفت را به تانکرهایی در آب‌های ساحلی سوپسا هدایت می‌کند.
- خط لوله باکو-تفلیس-جیهان: که موافقت‌نامه آن بین گرجستان، آذربایجان و ترکیه به امضاء رسیده و تصویب شده‌است.
- خط لوله گاز ترانس خزر: یک پیمان دولتی است در مورد احداث خط لوله گاز بین گرجستان، جمهوری آذربایجان و ترکیه، که در حال پیشرفت است.
گاز
گاز طبیعی در گرجستان تقریباً تمامی بخش‌های صنعت و انرژی، کشاورزی و همه شهرها و شهرک‌های عمده را تحت پوشش قرار می‌دهد.
تولید گاز طبیعی در گرجستان در سال ۲۰۰۵ میلادی، ۲۰ میلیون متر مکعب برآورد شد. میزان صادرات و واردات گاز، ۱٫۵ میلیارد متر مکعب ارزیابی گردیده‌است. اخیراً در سال ۲۰۱۵ در جنوب شرقی و شمال غربی گرجستان منابع عظیم گازی یافت شده‌است که بنا به گفته محققان این میدان‌های گازی می‌تواند برای ۱۵ سال گاز کل قارهٔ اروپا و خود گرجستان را تأمین کند که به دلیل عظیم بودن آنها، بهره‌برداری از آنها ۵ سال زمان می‌برد. هم‌اکنون بهره‌برداری از این منابع را شرکت ملی گاز گرجستان به کمک یک کمپانی سوئدی انجام می‌دهد.[۵۴]
برق
بر طبق برآوردهای منابع برق آبی، گرجستان جای مهمی را در بین کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) اشغال می‌کند و بسیاری از کشورهای خارجی از جمله فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، اتریش، یونان، پرتغال و صربستان جلوتر است. سیستم برق موجود گرجستان با ۵۳ نیروگاه تولید برق آبی و ۳ نیروگاه تولید برق حرارتی در ارتباط می‌باشد. بزرگترین نیروگاه برق آبی در دست بازسازی این کشور نیروگاه اینگوری با افزایش ظرفیت تولید برق از ۴۰۰ تا ۴۵۰ مگاوات به ۱۳۰۰ مگاوات می‌باشد. سد اینگوری سومین سد عظیم و بزرگ دنیا می‌باشد.
نیروگاه‌های جدید برق آبی در دست احداث گرجستان، ناماخوانی با ۲۵۰ مگاوات، ژونتی با ۱۰۰ مگاوات، خادور با ۲۴ مگاوات، و کاختی با ۹٫۳ مگاوات ظرفیت می‌باشند.
زغال سنگ
معادن زغال سنگ متعددی در گرجستان وجود دارد معدن تقوارچلی با ۲۵۰ میلیون تن ذخیره زغال سنگ و تقیبولی با ۲۸۰ میلیون تن ذخیره از مهمترین آنها به‌شمار می‌رود. تولید زغال سنگ در گرجستان در سال ۲۰۰۳ میلادی، ۵۰۰۰ تن بوده‌است. این کشور در سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ میلادی، از نظر میزان تولید زغال سنگ سخت، رتبه ۶ جهان را به خود اختصاص داده‌است.
حمل و نقل
جاده‌ها
همه نواحی و مراکز اداری گرجستان از جمله بسیاری از روستاها با شبکه شاهراه‌ها و جاده‌هایی که سراسر کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد، مرتبط هستند. در مجموع راه‌های آسفالته گرجستان حدود ۲۰۰۰۰ کیلومتر است که این کشور طرح‌هایی هم برای گسترش جاده‌ها و به خصوص بزرگراه‌ها در دست اجرا دارد که از جمله مهمترین آنها ساخت یک بزرگراه شش بانده بندر دریای سیاه به تفلیس و از آبخازیا تا مرز آذربایجان می‌باشد.
راه‌آهن
راه‌آهن گرجستان در مسیر تفلیس-سامتردیا ارتباط سه کشور قفقاز و روسیه را با گذر از سواحل دریای سیاه به سمت شمل از طریق آبخازیا ممکن می‌سازد. مسیرهای کوتاه‌تر داخل گرجستان، اکثر شهرهای این کشور را به هم مرتبط می‌سازد. در مقایسه با کشورهای همجوار قدرت کشش راه‌آهن این کشور به دلیل اینکه اغلب لکوموتیوها و واگن‌ها در همین کشور تولید شده‌اند، بالا می‌باشند.
خطوط هوایی
کشور گرجستان از سامانه حمل و نقل هوایی داخلی و خارجی پیشرفته‌ای برخوردار است؛ و از آخرین تجهیزات و ورژن‌های صنایع و ابزار آلات هوایی در این کشور استفاده می‌شود. در گرجستان ۱۰ فرودگاه قابل استفاده برای هواپیماهای غیرنظامی وجود دارد. در بین این فرودگاه‌ها، فرودگاه‌های تفلیس، باتومی و سوخومی و پوتی از اهمیت خاص برخوردار هستند. از بین این ۱۰ فرودگاه ۵ تا بین‌المللی و ۵ تا داخلی می‌باشند. فرودگاه‌های نظامی زیادی نیز در گرجستان وجود دارند. در حال حاضر از تفلیس شبکه خطوط هوایی برای مقاصد استانبول، باکو، ایروان، دبی، سوخومی، نالچیک، مینرالنی ودی، تاشکند، کیف و مسکو و تهران وبرلین و پاریس و ورشو و مینسک به صورت دایمی برقرار است.
بنادر و کشتیرانی
اهمیت حمل و نقل دریایی برای گرجستان هنگامی ک راه‌آهن کشور به طرف شمال از طریق آبخازیا قطع شد، کاملاً مشخص گردید. بنادر دریای سیاه در تأمین کالا نه فقط گرجستان بلکه برای حتی کشورهای ارمنستان و آذربایجان و قزاقستان و ترکمنستان و قرقیزستان نیز ایفای نقش دارند.
طبق گزارش‌های سال ۲۰۰۷ میلادی، بندر پوتی از جمله بزرگترین بنادر دریای سیاه به‌شمار می‌آید زیرا بخشی از راهروی تراسیکا می اشد. میزان مبادلات بندر پوتی در سال ۲۰۰۶ میلادی، ۱۷ میلیون تن گزارش شده‌است که۹٫۱٪ رشد سالانه آن می‌باشد. بندر پوتی یکی از مهمترین بنادر صنعتی دریای سیاه و یکی از بنادر مهم دنیا به‌شمار می‌رود؛ و همواره روزانه میلیون‌ها تن کالا از این بندر صنعتی جابه‌جا و صادر یا وارد می‌شوند.
بازرگانی خارجی
هرچند در سالهای گذشته به دلیل بی‌ثباتی سیاسی و به تبع آن فقدان امنیت لازم جهت سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و ریسک‌پذیری بالا در این کشور، گرایش اندکی از سوی بخش دولتی و تاحدودی بخش خصوصی کشورها در ورود به بازار گرجستان مشاهده گردیده‌است، اما در دههٔ اخیر با توجه به شرایط جدید و نسبتاً مطلوب این کشور که تا حدودی از دامنه بحران‌های موجود در آن کاسته شده؛ به درجه‌ای از امنیت و ثبات رسیده‌است. این مناسبات در حال توسعه در همه زمینه‌ها بوده‌است و حجم مبادلات بازرگانی این کشور با سایر کشورهای جهان سیر صعودی داشته‌است.[۵۸]
صادرات و واردات
در سال ۲۰۰۵ میلادی، واردات کالا و خدمات ۵۴٪ از تولید ناخالص داخلی و صادرات کالا و خدمات ۴۲٪ از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده‌است. صادرات این کشور عمدتاً به کشورهای روسیه، ترکیه، آذربایجان، ترکمنستان، بلغارستان، ارمنستان و اوکراین و بلاروس و عربستان و قزاقستان و قرقیزستان و صربستان و ازبکستان و نروژ بوده است. واردات گرجستان نیز عمدتاً از کشورهای روسیه، ترکیه، آذربایجان، اوکراین، آلمان، آمریکا و ترکمنستان است.
سیاست
پس از استقلال گرجستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)، ادوارد شواردنادزه وزیر خارجه پیشین اتحاد جماهیر شوروی، به عنوان نخستین رئیس‌جمهور گرجستان، قدرت را در دست گرفت. بلافاصله پس از استقلال گرجستان، بر سر حاکمیت بر جمهوری‌های خودمختار اوستیای جنوبی و آبخازیا بین روسیه و گرجستان اختلاف درگرفت. روسیه اجازه نداد که گرجستان، حاکمیت خود را بر این دو سرزمین اعمال کند. ضعف گرجستان و نیز نزدیکی دولت وقت - به ویژه شخص شواردنادزه - به روسیه، سبب شد که حکومت گرجستان تن به مصالحه با حکومت روسیه بدهد. گرجستان همچنین پذیرفت با حضور نیروهای روسی در این دو منطقه مخالفت نکند.
پس از انقلاب گل رز در سال ۱۳۸۲ در گرجستان که با پشتیبانی آمریکا صورت گرفت و منجر به روی کارآمدن دولت غرب‌گرای میخیل ساآکاشویلی شد، اوضاع سیاسی گرجستان دگرگون شد. دولت جدید گرجستان، سیاست دوری از روسیه و نزدیکی به غرب (به ویژه آمریکا) را در پیش گرفت. همچنین گرجستان خواهان عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو شد.
در اوت ۲۰۰۸ میلادی و هم‌زمان با بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸، جنگ سال ۲۰۰۸ اوستیای جنوبی رخ داد. در این جنگ، ارتش گرجستان برای تصرف اوستیای جنوبی به این منطقه یورش برد ولی واکنش شدید روسیه سبب شد که ارتش گرجستان مجبور به عقب‌نشینی شود. اکنون روسیه، استقلال دو منطقهٔ آبخازیا و اوستیای جنوبی را به رسمیت شناخته و با حضور نیروهای خود در این دو منطقه، عملاً کنترل آنها را در دست دارد. به گفتهٔ مقامات روسیه: این کار به گرجستان نشان داد که تا چه حدی پای خود را از گلیم‌اش دراز کند. برخی کشورها این اقدام روسیه را محکوم و روسیه را تحت فشارهایی قرار دادند. کارشناسان پیش‌بینی کردند: روسیه به زودی مجبور به عقب‌نشینی از موضع خود خواهد شد. اما پس از درگیری‌های پیش آمده در قره‌باغ این غربی‌ها بودند که از موضع خود عقب‌نشینی کردند. پس از بحران اوکراین نیز، ۳ منطقه از اوکراین جدا شد و تحت کنترل روسیه درآمد. هم‌اکنون روسیه حدود ۴۰ منطقهٔ خودمختار را در سراسر جهان تحت کنترل دارد و پیش‌بینی می‌شود که این ارقام با درگیری‌های موجود در جهان تا سال ۲۰۲۵ به ۸۵ منطقه برسد که ۴ برابر بیشتر از مستعمره‌های حال حاضر انگلیس است.
نقشهٔ گرجستان
درخواست مشاوره (
کانال تلگرام ما (
